به نام خدا

       نقد و بررسی کتاب مطالعات اجتماعی پایه هفتم

                      نقد کنندگان :

                      لیلا سرخمرد

                      نوشین غلامی

                       استان لرستان- شهرستان بروجرد 

                      دبیرستان شاهد دخترانه – دوره اول

93 _1392

مقدمه :

به طور کلی و با نگرشی مثبت باید گفت کتاب جدید مطالب بسیار جامع و کامل تری را برای دانش آموزان این گروه سنی در نظر گرفته و در نهایت باعث دید بازتر و نگاه عمیق تر دانش آموزان نسبت به مسائل مختلف پیرامون خود می گردد.

با وجود تمام زحمات و دقتی که در تالیف کتاب به کار رفته است اما همیشه خیلی از تجربه های نخست ایراداتی دارد که شاید در نظر سایر معلمان و حتی دانش آموزان در حین تدریس مشخص شود که شامل برخی از نکات درسی – نقشه ها- تصاویر –کاربرگه ها و موضوعات است که بر خود لازم می دانیم جهت توفیق بیشتر در رسیدن به هدفهای اموزشی به آنان اشاره نماییم.امید که مورد توجه و عنایت مولفان عزیز قرار گیرد.

 صفه 9 فعالیت 4:

اگر قولها به مادی (جسمی)و معنوی بیان می شد بهتر بود .

مثلا:قول می دهم با خوردن غذاهای داغ به زبانم آسیب نرسانم .(جسمی)

قول می دهم با زبانم دروغ نگویم یا غیبت نکنم.

گاهی معلمان و دانش آموزان یک برداشت از قولها می کنند.

درس چهار – قوه مقننه:

پس از ارائه مطالبی ساده و قابل فهم مثل حق و مسئولیت .مطالب این قسمت سنگین و پر حجم است.

درس شش-بیمه:

برای آشنایی بیشتر دانش آموزان بهتر است برخی از شرح وظایف بیمه مرکزی در سوال ممنوع مطرح شود.وقتی گفته می شود همه ی بیمه ها زیر نظر بیمه مرکزی هستند –باید اطلاعاتی درباره بیمه مرکزی به دانش آموزان داد.

ضمنا جهت قرار گرفتن هلال احمر در دو عکس در دو جهت مخالف است .که دانش آموزان درباره درستی کدام عکس به فکر فرو می روند .

صفحه 23 :

شماره ندای امداد 112 است و در کتاب 147 می باشد که اشتباه است.

درس نه:

دو متن از شهر سمنان و روستای ونایی در قسمت سوال ممنوع  آورده است. که برای مطالعه می باشد اما در در اولین فعالیت درس از فراگیران خواسته تفاوتها و شباهتهای این دو را بیان کنند.

تعریف نقشه در این درس اشکال دارد.(نقشه تصویری افقی از پدیده های سطح زمین است که به نسبت مورد نیاز کوچک شده است)زیرا منظور از پدیده ها طبیعی و انسانی است و در تعریف کتاب به کلمه پدیده ها توجه نشده است.

صفحه 46:

در باره تصاویر ماهواره ای کتاب هیچ اطلاعاتی نداده است.بهتر بود به چند مورد از ویژگی های این نوع تصاویر اشاره میشد:مانند –وقوع طوفانها- تراکم ابرها- تشخیص دمای هوا در روی زمین...

درس ده:

تکلیف دانش آموزان معلوم نیست که که جغرافیا است یا اجتماعی :در همین درس درباره خدمات شهری اشاره به فرهنگسراها و خانه های سلامت شده است .در حالی که خیلی از همکاران هیچگونه اطلاعی از خانه های سلامت ندارند و اغلب با خانه های بهداشت اشتباه می گیرند.زیرا خانه های سلامت در شهرهای بزرگی چون تهران – اصفهان و شیراز ..وجود دارد و در سایر شهرها نیست.یا بهتر است در قسمت واژه ها درباره آن توضیحاتی داده شود.

صفحه 52:

نواحی مرتفع و بلند ایران قله های رشته کوه زاگرس در نقشه و در متن درس نامی از اشترانکوه که یکی از بلندترین و زیباترین قله های این ناحیه است برده نشده .

در دامنه جنوبی البرز در تابستان برف و باران می بارد .که باید این کلمه به زمستان تغییر یابد.

صفحه 59:

چند دریاچه روی نقشه مشخص شده اما نامی از آنان نوشته نشده است.

کاربرگه درس 10:

تعداد کاربرگه های این درس نسبت به بقیه درسها زیاد است در حالی که برخی از درسها کاربرگه ندارند.

صفحه 63:

تصویری که برای بیان بازخورد زباله های انسانی به محیط زیست و زندگی جانوری انتخاب شده می تواند گویاتر باشد.

تصویر صفحه 64:

برای نشان دادن شکل واقعی ببر مازندران همان تصویر ی که در موزه جانور شناسی است استفاده شود .تا دانش آموزان بدانند اگر از سایر گونه های جانوری و گیاهی درست استفاده و نگه داری نشود چه اتفاقی می افتد.

صفحه 75:

تراکم جمعیت سال 90 13( 45./. )است. در همین صفحه نقشه تراکم جمعیت ایران سرشماری مربوط به سال 85 است .با توجه به کتاب که تالیف جدید می باشد بهتر بود سرشماری سال 90 را نشان می داد و اطلاعات را به روز در اختیار فراگیران می گذاشت.

در همین صفحه مطلبی در پایین نوشته علت تراکم پایین جمعیت خاکهای مساعد و شور است که باید به خاکهای نامساعد تغییر یابد.

صفحه 77:

چرخه آب اگر رنگی باشد بهتر است . ضمنا شماره 1 باید از خورشید شروع شود که عامل اصلی چرخه آب و تبخیر است.

صفحه 83:

تصویری از چوپان با چند راس دام نشان داده شده و نوشته دامپروری در حالیکه دامپروری شغلی صنعتی است و شغل روستاییان دامداری است.

صفحه 85:

چه عواملی موجب از بین رفتن خاک می شود ؟ موارد مهم دیگر (شخم زدن نادرست زمین و چرای بیش از حددام )که برای اطلاع رسانی بهتر است اشاره شود.

درس پانزده:

بهتر است قسمتی از درس به اثرات مثبت و منفی گردشگری اختصاص یابد.مثل:تاثیر متقابل فرهنگی – پوشش ها – آلودگیها و یاداور شود اگر شما گردشگر باشید با توجه به (اثرات مثبت و منفی )چگونه عمل می کنید؟

درس شانزده:

سخنی از امام رضا (ع)گفته شده که اگر این حدیث درباره اهمیت زیارت امام رضا (ع)باشد .به درس ارتباط بیشتری دارد.حالا  از ایشان یا ائمه دیگر روایت شود فرقی ندارد.

صفحه 93 توضیحاتی درباره زندگی نامه امام رضا (ع) بیان شده که اصلا ارتباطی با درس مطالعات ندارد .و بهتر است در قسمت سوال ممنوع مطرح شود.به طور کلی اشکال اساسی درس 16 یعنی گردشگری در ایران متمرکز شده روی شهر مشهد و کاربرگه شماره 15 هم همینطور .در حالی که شهرهای مهم دیگری در ایران هستند که منبع گردشگری می باشند و به درس مطالعات هم مربوطند.

صفحه 83:

جهت فلش اشتباه است .باید فلش ها به سمت خورنده باشند. (جهت فلش گرگ و گوسفند مورد نظر است).

صفحه 108:

تصویر به نظر کشور مصر است .زیرا درون آن اهرام دیده می شود در نگاه اول ایرادی ندارد ولی کلبه پوشالی که در کنار سایر ساختمانها است اشکال دارد زیرا این نوع مسکن بیشتر در مرکز و جنوب آفریقا دیده می شود تا شمال آن.

درس نوزده صفحه 117:

تصویر م0نشور کورش آورده شده ولی به قوانین مربوط به منشور اشاره ای نشده است.فقط مختصری در کاربرگه شماره 18-حیف است ما ایرانیان دارای چنین تمدن درخشانی باشیم و درباره آن بیشتر صحبت نشود.

صفحه 127:

تصویر ارابه های جنگی که از ابتکارات ایرانیان است کشیده شده بهتر است در کنار آن تصویر برجهای متحرک که کتاب به آن اشاره دارد کشیده شود.

درس بیست و یک:

درباره کتاب اوستا و دین زردشت توضیحاتی داده اما در چند درس قبل اشاره شده کتاب زردشتیان اوستا و دین ایرانیان باستان زردشت است. باید سلسله وار بودن مطالب کتاب رعایت شودیعنی فراگیران اول با اوستا آشنا شوند بعد اشاره کنیم در اوستا چه چیزی نوشته شده است.

نقش برجسته موبدان در نقش رجب بهتر است اشاره شود که این بنا در کجای ایران است.

در آخر ضمن عرض خسته نباشید به مولفان عزیز در این کتاب مطالب تاریخی با حجم زیاد و گفتنی های بسیار برای ترم دوم است و با توجه به زمان کمتر در نیمه دوم سال فرصت کافی برای ارائه بحث باقی نمی ماند.

امید است که بتوانیم گامی در جهت اعتلای فرهنگی فرزندانمان برداریم.

                               امپراطور روم به کورش گفت:

                                       ما برای شرف می جنگیم .شما برای ثروت.

                                       کورش در جواب گفت:

                                       هر کس برای نداشته هایش می جنگد...

        نوشین غلامی – لیلا سرخمرد- دبیرستان دخترانه شاهد (دوره اول)-استان لرستان – شهرستان بروجرد